دعوی قتل
آیا ارکان و عناصر تحقّق جرم قتل (اعم از قتل عمدی و غیر عمدی) و مجازات آن را می دانید؟ آیا می دانید عنصر قانونی جرم قتل (اعم از قتل عمدی و غیر عمدی) و مجازات در کدام یک از قوانین موضوعه و مقررات جاریه ی کشوری پیش بینی گردیده است؟ آیا جرم قتل با ترک فعل هم محقّق می شود؟ آیا می دانید برای تحقّق جرم قتل چه شرایط و اوضاع و احوالی مورد نیاز است؟؟ آیا از آخرین تغییرات و اصلاحات در مورد جرم قتل اطلاع دارید؟ آیا می دانید مجازات قانونی جرم قتل چیست؟ آیا مصادیق جرم قتل عمد و غیر عمد را می دانید؟
مقاله ی حاضر که توسط مشاورین موسسه ملک پور برای شما عزیزان به نگارش درآمده است در خصوص یکی از جرایم علیه اشخاص، تحت عنوان قتل می باشد. جرم قتل اعم از قتل عمدی و غیر عمدی و دعاوی راجع به آن یکی از دعاوی تخصّصی مطروحه در محاکم می باشد.
انواع جنایت ( قتل و کمتر از آن ):
- جنایات عمدی ( تحقق جنایت بر هدف معین )
- جنایات شبه عمدی ( اشتباه در هویت )
- جنایات خطای محض ( اشتباه در هدف گیری )
جنایات عمدی و مجازات آن :
برای عمدی محسوب شدن جرم، مرتکب باید هم عمد در فعل و هم قصد نتیجه ( عامداً فی فعله، عامدا فی قصده ) و با فقدان هر یک از این دو، عمل مرتکب عمدی محسوب نخواهد شد. برای تحقّق عمد در فعل، مرتکب باید رفتار مجرمانه را از روی اراده و اختیار انجام داده باشد نه بر اثر عواملی مانند جنون ، مستی ، اجبار و هیپنوتیزم، چون در این موارد مرتکب فعل را از روی اراده انجام نمی دهد. اشتباه در هدف و اشتباه در هویت عمل را از حالت عمدی خارج می سازد.
برای عمدی محسوب شدن قتل یا صدمات جسمانی، مرتکب باید قصد ایجاد نتیجه یعنی «قصد سلب حیات» یا ایراد صدمه به قربانی را داشته باشد بنابراین اگر کسی خانه ای را بدون آگاهی از سکونت افرادی در آن آتش بزند و در نتیجه ساکنان آن فوت کنند یا مجروح شوند عمل مرتکب قتل یا جرح عمدی محسوب نمی شود.
همچنین ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در این خصوص اشعار می دارد :
جنایت در موارد زیر عمدی محسوب می شود :
الف- هر گاه مرتکب با انجام کاری «قصد ایراد جنایت» بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیر معین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت و نظیر آن بشود، خواه نشود.
ب- هرگاه مرتکب عمداً کاری انجام دهد که نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، می گردد، هرچند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار «نوعاً موجب آن جنایت» یا نظیر آن می شود..
پ- هرگاه مرتکب قصد ارتکاب جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته و کاری را هم که انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، نمی شود لکن «درخصوص مجنی علیه، به علت بیماری، ضعف، پیری یا هر وضعیت دیگر و یا به علت وضعیت خاص مکانی یا زمانی نوعاً موجب آن جنایت» یا نظیر آن می شود مشروط بر آن که مرتکب به وضعیت نامتعارف مجنی علیه یا وضعیت خاص مکانی یا زمانی آگاه و متوجه باشد.
ت- هرگاه مرتکب «قصد ایراد جنایت» واقع شده یا نظیر آن را داشته باشد، بدون آنکه فرد یا جمع معینی مقصود وی باشد، و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن، واقع شود، مانند اینکه در اماکن عمومی بمب گذاری کند.
تبصره ۱- در بند (ب) عدم آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات گردد و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی است مگر جنایت واقع شده فقط به علت حساسیت زیاد موضع آسیب، واقع شده باشد و حساسیت زیاد موضع آسیب نیز غالباً شناخته شده نباشد که در این صورت آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات شود و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.
تبصره ۲- در بند (پ) باید آگاهی و توجه مرتکب به اینکه کار نوعاً نسبت به مجنی علیه، موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن می شود ثابت گردد و درصورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.
مجازات جنایات عمدی (قتل عمدی)
مجازات جنایات عمدی در قانون مجازات اسلامی بدین صورت بیان شده است :
مطابق با ماده ۳۸۱ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ :
«مجازات قتل عمدی در صورت تقاضای ولی دم و وجود سایر شرایط مقرّر در قانون، قصاص و در غیر این صورت مطابق مواد دیگر این قانون از حیث دیه و تعزیر عمل می گردد»
وفق ماده ۳۸۶ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ : «مجازات جنایت عمدی بر عضو، در صورت تقاضای مجنیٌ علیه یا ولی او و وجود سایر شرایط مقرر در قانون، قصاص و در غیر این صورت مطابق مواد دیگر این قانون از حیث دیه و تعزیر عمل می گردد»
جنایات شبه عمدی
انواع جنایات شبه عمدی بر اساس ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ :
- اگر مرتکب نسبت به مجنی علیه ” قصد رفتاری ” را داشته باشد که کشنده نیست و ” قصد جنایت ” واقع شده را نیز نداشته باشد و موضوع از مواردی که مشمول تعریف جنایت عمدی است ، هم نباشد جنایت شبه عمد خواهد بود. به این مفهوم که رفتار عمدی جانی همراه با قصد جنایت نبوده و همچنین نوعا کشنده محسوب نمی شده است.
- اگر مرتکب رفتار عمدی نسبت به مجنی علیه را با جهل موضوعی انجام دهد جنایت شبه عمد خواهد بود یعنی جنایت با تصور اشتباه یا خلاف واقع نسبت به مجنی علیه مورد هدف باشد.
- اگر جنایت ناشی از تقصیر مرتکب باشد و تقصیر اعم از بی احتیاطی و بی مبالاتی است. مصادیق تقصیر عبارتند از : مسامحه، غفلت، عدم مهارت، عدم رعایت نظامات و مانند آنها.
ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی در تعریف «جنایات شبه عمدی» بیان می دارد :
جنایت در موارد زیر «شبه عمدی» محسوب می شود:
الف. هرگاه مرتکب نسبت به مجنی علیه قصد رفتاری را داشته لکن قصد جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته باشد و از مواردی که مشمول تعریف جنایات عمدی می گردد، نباشد.
ب. هرگاه مرتکب، جهل به موضوع داشته باشد مانند آنکه جنایتی را با اعتقاد به اینکه موضوع رفتار وی شیء یا حیوان و یا افراد مشمول ماده(۳۰۲) این قانون است به مجنی علیه وارد کند، سپس خلاف آن معلوم گردد.
ج. هرگاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود، مشروط بر این که جنایت واقع شده یا نظیر آن مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.
جنایات خطای محض
انواع« جنایات خطای محض» بر اساس ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ :
- جنایتی که در حال خواب و بی هوشی و مانند آن رخ می دهد. (بند الف ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی)
- جنایتی که توسط صغیر و مجنون رخ می دهد (بند ب ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی)
- جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنی علیه را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را مانند اینکه شخصی تیری را به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید (بند پ ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی)
مگر اینکه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او (رها کردن تیر ) نوعاً موجب جنایت بر دیگری می شود که در این صورت جنایت عمدی است. (تبصره ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی)
ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ در تعریف «جنایات خطای محض» اشعار می دارد :
جنایت در موارد زیر خطای محض محسوب می شود:
الف- در حال خواب و بیهوشی و مانند آنها واقع شود.
ب- به وسیله صغیر و مجنون ارتکاب یابد.
پ- جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنی علیه را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را، مانند آنکه تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید.
تبصره- در مورد بندهای(الف) و(پ) هرگاه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او نوعاً موجب جنایت بر دیگری میگردد، جنایت عمدی محسوب میشود.
نظر به اینکه برای تعقیب کیفری جرم جنایات (مانند قتل) عمدی و غیر عمدی، نیاز به اثبات عناصر تشکیل دهنده ی جنایات عمدی و غیر عمدی می باشد، فلذا استفاده از وکلای متخصّص در امور کیفری، علی الخصوص وکلای متخصّص برای اقامه ی شکایت در خصوص جرم جنایات عمدی و غیر عمدی علیه جانی، ضرورتی است اجتناب ناپذیر، بدین منظور در صورت داشتن هرگونه سوال و ابهامی در خصوص جنایات عمدی و غیر عمدی، می توانید با مشاورین زبده ی موسسه ملک پور تماس حاصل نموده و اطلاعات لازمه را از آن ها دریافت نمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.